Сёння прас ёсць у кожным доме. Але ці ведаеце вы, калі з'явіліся першыя прасы і як яны выглядалі?
Першыя прасы з'явіліся яшчэ ў Старажытнай Грэцыі. Яны ўяўлялі сабой кавалак граніту з гладкай паверхняй з аднаго боку, які награвалі на агні. Каб было зручней трымаць распалены камень, да яго дадалі ручку, а крыху пазней прыдумалі вырабляць агрэгат для прасавання з металу.
У сярэднявеччы сталі выкарыстоўваць іншае прыстасаванне - патэльню з вуголлем, дно якой і выкарыстоўвалі для прасавання бялізны. Мабыць, гэта самы вядомы нам продак сучаснага праса: ўнутр чыгуннай жароўні з ручкай закладваліся гарачыя вуглі (ці патэльню награвалі на гарачых вуглях) і «патэльняй» пачыналі вадзіць па вопратцы. Такі «прас» не адрозніваўся зручнасцю і бяспекай: прасаваць з яго дапамогай было нязручна, іскры і дробныя вугольчыкі выляталі з жароўні, пакідаючы на вопратцы прапаліны і дзіркі.
Неабходна была далейшая трансфармацыя прылады. Так з'явіўся прас, які ўяўляў сабой скрынку, у якую спецыяльнымі шчыпцамі закладвалі гарачае вуголле, а затым прас зачынялі з дапамогай кручка. Гаспадыня брала прас у руку, рабіла некалькі рэзкіх узмахаў, паветра трапляла ў адтуліны, размешчаныя побач з дном, вуголле разгаралася і дно праса разагравалася да малінавага свячэння. Каб гладзіць такім прасам, патрабавалася значная фізічная сіла і пэўны навык: трэба было ўмець так рэгуляваць тэмпературу, каб не падпаліць тонкую дарагую бялізну. Такія мадэлі былі вельмі небяспечныя. Выпадкова выпаўшы у бакавую шчыліну вугольчык мог абпаліць руку, прапаліць дарагую вопратку. Адліваныя чыгунныя прасы з'явіліся толькі ў 18 ст. Каб пагладзіць адзенне такім прасам, даводзілася вельмі доўга трымаць яго ў печы ці ж над адкрытым агнём.
У Музеі Максіма Багдановіча захоўваецца металічны прас пачатку 20 ст. Вес праса складае 3 кг! Для параўнання, сярэдняя вага сучаснага праса – усяго 1,2 кг.
