Аканіцы – створкі для засцярогі акон знадворку. Яны мацуюцца на фасадзе будынка кручкамі або засаўкамі, каб пазбегнуць удараў падчас ветранага надвор’я. Сёння аканіцы рэдка сустракаюцца на будынках і выконваюць, у асноўным, дэкаратыўную ролю.
Якія ж функцыі выконвалі аканіцы ў дамах нашых продкаў?
- Аканіцы засцерагалі памяшканне ад холаду і моцнай непагадзі, таму ў краінах з суровым кліматам перавагу аддавалі глухім суцэльным аканіцам, вырабленым з трывалых гатункаў драўніны.
- У краінах з гарачым кліматам аканіцы былі шчытом ад яркіх сонечных промняў. Такія аканіцы выраблялі з трывалых драўляных рэек, усярэдзіне якіх пад нахілам ўсталёўваліся вузкія планкі. Гэта канструкцыя прапускала ў памяшканне святло, але не дазваляла сонцу награваць яго.
- Аканіцы стваралі пэўную гукаізаляцыю, адсякаючы моцны шум.
- На Усходзе аканіцы не толькі абаранялі ад сонца, але і адлюстроўвалі статус гаспадара дома. Іх часта выраблялі з каштоўных парод дрэва і ўпрыгожвалі багатай разьбой, а часам нават пазалотай і напаўкаштоўнымі камянямі.
- Аканіцы абаранялі дом ад злодзеяў. Калі гаспадары надоўга пакідалі дом, аканіцы нават можна было забіць цвікамі.
- Часам аканіцы ахоўвалі жыхароў дома ад «паганага вока»: лічылася дрэнным знакам, калі за сям’ёй вечарам хтосьці можа назіраць.
Драўляныя аканіцы ўпрыгожваюць Дом-музей Максіма Багдановіча і тым самым выклікаюць цікавасць у жыхароў і гасцей нашага горада.
