Гуслі - гэта старадаўні славянскі народны інструмент. Калі звярнуцца да стараславянскай мовы, то назва паходзіць ад слова «гудзець», утвараць гук. Гуслі маюць вялікую разнастайнасць відаў, адрозніваюцца па форме, колькасці струн і памеры. «Гусль» - гэта адна струна, а «гуслі» - іх сукупнасць. У старажытнасці корпус гусляў рабілі з драблёнай яловай ці кляновай дошкі. Асабліва майстры шанавалі клён і явар, адсюль і назва гусляў - «яраўчатыя».
На розных відах гуслях выкарыстоўваюцца розныя прыёмы гуказдабывання, такія, як шчыпок (піццыката), арпеджыа, бразганне, гліссанда, трэмала і іншыя.
Цікавыя факты:
- У розных народаў ёсць інструменты, вельмі падобныя па канструкцыі на гуслі, але якія маюць розныя назвы. У Літве - канклес, у Латвіі - кокле, у Фінляндыі – кантэле, у Іране - сантур, у Арменіі - канон, у Кітаі - гуцынь.
- Выканаўцаў і песняроў з 19 ст. сталі называць гусліст, а не гусляр.
- У рускага цара Івана Грознага пры двары існаваў персанальны ансамбль гусляроў.
- У 1654 годзе ў спецыяльным распараджэнні патрыярха Нікана пяць вялікіх нагружаных вазоў з музычнымі інструментамі, у тым ліку і гуслямі, былі прывезены на бераг Масквы-ракі і там спалены пры ўсім народзе. Велізарнае вогнішча палыхала некалькі сутак.
- Прапаведнік ХII стагоддзя Кірыла Тураўскі пагражаў пасмяротнымі пакутамі тым, хто «варожыць, гудзе ў гуслі, распавядае казкі».
У Музеі Максіма Багдановіча захоўваецца муляж старадаўніх гусляў работы майстра А.В.Сурбы, выраблены з елкі і дубу.
